Δεν περνάει μήνας που να μην προβληθεί από τους τηλεοπτικούς σταθμούς πανελλαδικής εμβέλειας και μία δημοσκόπηση. Κοινό χαρακτηριστικό όλων η θηριώδης διαφορά ανάμεσα στη Νέα Δημοκρατία και τον ΣΥΡΙΖΑ, σ ότι αφορά την πρόθεση ψήφου ή την “εκλογική επιρροή” όπως αναφέρουν κάποιες εταιρείες: Ξεκινά από τις 12-13 και φτάνει τις 16-17 μονάδες. Κάθε φορά, τα στελέχη και οι φίλοι της ΝΔ δηλώνουν απολύτως ικανοποιημένοι και δεν διστάζουν να… “τρίψουν και στην μούρη” των στελεχών και των φίλων του ΣΥΡΙΖΑ, αυτές τις μετρήσεις.
Δύσκολα θα υποστηρίξει κανείς ότι η ΝΔ δεν έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων, καθώς και ότι αν γινόντουσαν εκλογές σε έναν μήνα από τώρα, δεν θα τις κέρδιζε.
Όμως, από αυτές τις εκτιμήσεις, μέχρι τις… 17 μονάδες διαφορά, υπάρχει ένα χάος. Ένα χάος, που υπάρχει πολύ μεγάλο πρόβλημα στο να δικαιολογηθεί.
Στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές, η διαφορά ΝΔ – ΣΥΡΙΖΑ ήταν 8,3%. Μιλάμε για το σημείο όπου το, γνωστό πλέον, αντιΣΥΡΙΖΑ κλίμα είχε χτυπήσει “κόκκινο”.
Σ αυτό το σημείο να τονίσουμε το εξής: Δεν υπάρχει προηγούμενο από την Μεταπολίτευση και μετά, όπου το κυβερνών κόμμα, να αύξησε τη διαφορά του από το κόμμα τις αξιωματικής αντιπολίτευσης, σε σχέση με την προηγούμενη εκλογική αναμέτρηση.
Προφανώς από αυτό το γεγονός εξαιρείται η τριπλή εκλογική αναμέτρηση του 1989-1990 καθώς τότε οι εκλογικές αναμετρήσεις ήταν συνεχόμενες, έγιναν 3 μέσα σε 10 μήνες – και εκεί ναι, πράγματι, η ΝΔ αύξησε τη διαφορά της από το ΠΑΣΟΚ, αλλά δεν νομίζω ότι χρειάζεται ιδιαίτερη ανάλυση για ποιον λόγο αυτή η περίπτωση δεν μπορεί να προσμετρηθεί στις υπόλοιπες.
Επαναλαμβάνω λοιπόν, ότι ουσιαστικά ποτέ δεν έχει παρουσιαστεί τα φαινόμενο αυτό – το κυβερνών κόμμα δηλαδή να αυξήσει τη διαφορά του από το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, σε σχέση με την προηγούμενη εκλογική αναμέτρηση.
Όμως, με βάση τις δημοσκοπήσεις που έρχονται σωρηδόν στο φως της δημοσιότητας, η ΝΔ καταφέρνει… χαλαρά και άνετα να σπάσει αυτήν την παράδοση.
Και το ερώτημα που μπαίνει, είναι άμεσο: Υπάρχουν πιθανότητες να ισχύει κάτι τέτοιο; Η απάντηση είναι σύντομη και ξεκάθαρη: Όχι, σε καμία περίπτωση.
Οι δημοσκοπήσεις βρίσκονται αρκετά εκτός πραγματικότητας (με πρόθεση ή χωρίς πρόθεση), μπορεί όχι ολοκληρωτικά, αλλά οπωσδήποτε είναι εκτός τόπου και χρόνου στο κομμάτι που αποτυπώνουν την υποτιθέμενη διαφορά της ΝΔ με τον ΣΥΡΙΖΑ.
Μήπως αυτό σημαίνει ότι το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης έχει πάρει τα πάνω του; Και η απάντηση εδώ είναι ξεκάθαρη: Όχι, δεν έχει γίνει κάτι τέτοιο.
Ωστόσο, υπάρχει ένα σημείο, που χρίζει ιδιαίτερης προσοχής. Μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ να μην κερδίζει κάτι ιδιαίτερο σε σχέση με την προηγούμενη εκλογική αναμέτρηση, ωστόσο αυτός που αρχίζει και μπαίνει σιγά – σιγά στο στόχαστρο και στο δωμάτιο της… οργής, είναι η ΝΔ.
Το υπαρκτό αντιΣΥΡΙΖΑ μέτωπο που έδωσε μία μεγάλη νίκη στη ΝΔ, έχει αρχίσει και ξεθωριάζει πολύ γρήγορα. Ναι μεν λοιπόν δεν υπάρχει τάση ενίσχυσης του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά πλέον ελάχιστοι είναι αυτοί που του καταλογίζουν και κάτι σοβαρό, σε σχέση με τα αρνητικά φαινόμενα της περιόδου που διανύουμε. Πριν συνεχίσω όμως, πάμε ένα βήμα πίσω.
“Ποιοτικά στοιχεία”
Οι ειδικοί λοιπόν, δηλώνουν διαρκώς ότι μεγάλη σημασία στις μετρήσεις έχουν τα περιβόητα “ποιοτικά στοιχεία” – οι απαντήσεις δηλαδή σε μία σειρά ερωτημάτων, που μετά από κατάλληλη επεξεργασία και μελέτη, μπορούν να προκύψουν πολύ χρήσιμα συμπεράσματα για το που πάει το πράγμα, ανεξαρτήτως της δήλωσης πρόθεσης ψήφου ή της εκλογικής επιρροής που μπορεί να αποτυπώνει η ίδια μέτρηση.
Εκτιμώ ότι στην εποχή των social media, μπορούν να εξαχθούν τέτοια ποιοτικά στοιχεία. Δεν θα αναφερθώ στο κατεξοχήν πολιτικό social media, το twitter, καθώς εκτιμώ πως σε μεγέθη χωρών, όπως η Ελλάδα, δεν προσφέρεται για ασφαλή συμπεράσματα – συνήθως “πλακώνονται” οι μαϊμού λογαριασμοί της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ και μετά πανηγυρίζουν και οι δύο για το ποιος επικράτησε.
Από το facebook όμως και υπό προϋποθέσεις, μπορούν να προκύψουν χρήσιμα συμπεράσματα. Προφανώς, αυτά δεν μπορούν να εξαχθούν από σελίδες που στηρίζουν ξεκάθαρα τη ΝΔ ή τον ΣΥΡΙΖΑ, αν και ακόμη και από εκεί μπορούν να βγουν κάποια συμπεράσματα – π.χ. αν οι αλληλεπιδράσεις μέσων που στηρίζουν το ένα κόμμα έχουν μία τάση πτωτική, την ίδια ώρα που οι αλληλεπιδράσεις μέσων που στηρίζουν το άλλο κόμμα έχουν μια τάση αυξητική, ένα κλίμα το πιάνεις…
Για μένα όμως χρήσιμα συμπεράσματα προκύπτουν από σελίδες που τόσο οι ίδιες, όσο και το κοινό τους, δεν είναι δεδομένες και δεδομένο – και τουλάχιστον δεν “μπατάρουν” υπερβολικά προς μία πλευρά.
Project Lifo
Όποιος λοιπόν παρακολουθεί αρκετές απ’ αυτές τις σελίδες, βλέπει τους τελευταίους μήνες μία ξεκάθαρη τάση. Για να δούμε την τάση αυτή, θα εξετάσουμε ως χαρακτηριστικό δείγμα μία απ αυτές τις σελίδες, αυτή της Lifo, τη σελίδα της γνωστής free press εφημερίδας, που κατά καιρούς έχει κατηγορηθεί από τον ευρύτερο κύκλο των φίλων του ΣΥΡΙΖΑ και προς τα… αριστερά, ότι εκφράζει έναν φιλελευθερισμό που ταιριάζει πολύ στον Κυριάκο Μητσοτάκη.
Προσωπική μου γνώμη, είναι ότι έχει φλερτάρει αρκετές φορές με αυτή την τάση και προφανώς το έκανε περισσότερο όταν ο ΣΥΡΙΖΑ ζοριζόταν, ωστόσο πάντα κρατούσε μία αξιοπρέπεια στην παρουσίαση των πολιτικών ειδήσεων.
Σε καμία δε περίπτωση, δεν μπορεί κανείς να τη συγκρίνει με παρόμοιες σελίδες, όπως αυτές της Athens Voice ή του Protagon, όπου εκεί η στήριξη στον Κυριάκο Μητσοτάκη και τη ΝΔ, από την “φιλελεύθερη” σκοπιά, θυμίζει Βόρειο Κορέα.
H σελίδα λοιπόν της Lifo στο facebook είναι άκρως αντιπροσωπευτική της τάσης που θα αναλύσω παρακάτω και που τη συναντάμε πλέον σε δεκάδες αντίστοιχες σελίδες.
Ας πούμε λοιπόν με απλά ελληνικά, ότι ως γενική “γραμμή” κυμαίνεται περίπου στο 55 – 45 υπέρ των θέσεων της ΝΔ σε σχέση με τις θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ.
Όπως είναι κατανοητό, η κάθε σελίδα έχει σε γενικές γραμμές και τους αντίστοιχους ακόλουθους – όσο και αν αυτό είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθεί. Αλλά, τέλος πάντως, μιλάμε σε γενικές γραμμές. Πάμε τώρα στην ουσία του θέματος και στον λόγο ύπαρξης αυτού του άρθρου.
Την Τετάρτη 16 Ιουνίου, η σελίδα, μεταξύ άλλων, έκανε 2 αναρτήσεις για τη συζήτηση στη Βουλή για το εργασιακό νομοσχέδιο. Στην μία παρουσίαζε την ομιλία του Κυριάκου Μητσοτάκη και στην άλλη την ομιλία του Αλέξη Τσίπρα. Η δε παρουσίαση, βασιζόταν στην ομιλία του καθενός και δεν υπήρχε κρίση της σελίδας επ’ αυτού. Το βράδυ της ίδιας ημέρας, παρατηρώντας τις αλληλεπιδράσεις σε κάθε ανάρτηση, προέκυπτε το εξής φαινόμενο:
Ανάρτηση Κυριάκου Μητσοτάκη: 479 αντιδράσεις. Απ’ αυτές, γέλιο (προφανώς ειρωνικό) 274, έλεος 142, μου αρέσει 58, με εντυπωσίασε (το γνωστό ουάου) 4, λυπάμαι 1. Σύνολο θετικών αντιδράσεων 62, σύνολο αρνητικών αντιδράσεων 417.
Ανάρτηση Αλέξη Τσίπρα: 144 αντιδράσεις. Απ’ αυτές, μου αρέσει 95, γέλιο (προφανώς και εδώ ειρωνικό) 38, έλεος 7, τέλειο 4. Σύνολο θετικών αντιδράσεων 99, σύνολο αρνητικών αντιδράσεων 45.
Πριν πάμε στα συμπεράσματα, θα πρέπει να απαντήσω σε μία, ίσως εύλογη, επισήμανση: Πόσο αξιόπιστη είναι αυτή η καταγραφή αλλά και οι αντίστοιχες καταγραφές σε παρόμοιες σελίδες; Δεν υπάρχουν μαϊμού λογαριασμοί όπως στο twitter, δεν υπάρχουν υπάλληλοι των κομμάτων που επηρεάζουν τέτοιες αναρτήσεις κ.τ.λ.;
Η απάντηση είναι καθαρά εμπειρική και πιστέψτε με, είναι ιδιαίτερα ακριβής.
Σε σελίδες μεγάλων ΜΜΕ στο facebook, είναι πλέον σχεδόν αδύνατο να γίνει κάτι τέτοιο. Ακόμη και αν υπάρχει μία τέτοια προσπάθεια από την μία πλευρά, συνήθως υπάρχουν αντίρροπες… δυνάμεις. Ωστόσο η εμπειρία λέει πως τα επιτελεία των κομμάτων, σ’ ότι αφορά το facebook, δεν μπαίνουν πλέον σ’ αυτήν τη λογική.
Αυτό που φαίνεται να φροντίζουν είναι οι επίσημοι λογαριασμοί των επικεφαλής τους και μέχρι εκεί. Πρόσφατο παράδειγμα η μαζική αποδοκιμασία αναρτήσεων του Κυριάκου Μητσοτάκη στο facebook, μετά από ομαδική παρακίνηση κυρίως φίλων του ΣΥΡΙΖΑ είναι αλήθεια, όπου στη συνέχεια το επιτελείο του πρωθυπουργού προχώρησε σε συνεχόμενες πληρωμένες προωθήσεις αναρτήσεων του για να “ρεφάρει”. Αλλά μέχρι εκεί.
Πίσω λοιπόν στη Lifo και στο συγκεκριμένο παράδειγμα, αντιπροσωπευτικό όμως της τάσης σε δεκάδες αντίστοιχες σελίδες, όπως ανέφερα ποιο πάνω. Τι στοιχεία προκύπτουν;
- Υπάρχει πολλαπλάσια αντίδραση στην ανάρτηση για τον Κυριάκο Μητσοτάκη, από αυτή για τον Αλέξη Τσίπρα – 479 έναντι 144.
- Το ισοζύγιο θετικών – αρνητικών αντιδράσεων είναι μία καταστροφή για τον Κυριάκο Μητσοτάκη και ικανοποιητικό για τον Αλέξη Τσίπρα.
Από αυτό λοιπόν το ποιοτικό στοιχείο, γιατί για μένα είναι κάτι τέτοιο, προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα:
- Υπάρχει ιδιαίτερα αρνητική εικόνα έως και οργή για τον Κυριάκο Μητσοτάκη
- Δεν υπάρχει ιδιαίτερη δυναμική για τον Αλέξη Τσίπρα π.χ. όπως το 2015, ωστόσο δεν υπάρχουν και ιδιαίτερα αρνητικές αντιδράσεις για τον τρόπο που πολιτεύεται σήμερα.
Ακόμη και αν συνυπολογίσουμε το γεγονός ότι το διαδίκτυο είναι ένας χώρος που μία προνομιακή ηλικιακή ομάδα για τη ΝΔ, αυτή των 65+, υποεκπροσωπείται σε σχέση με τις άλλες ηλικιακές ομάδες, κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει τα παρακάτω ξεκάθαρα συμπεράσματα:
- Δεν προκύπτει από πουθενά, αφενός η διαφορά ΝΔ- ΣΥΡΙΖΑ, αφετέρου δε η υποτιθέμενη δημοφιλία του Κυριάκου Μητσοτάκη και η καταλληλότητα του για την πρωθυπουργία.
- Επίσης όμως δεν προκύπτει και ιδιαίτερη δυναμική για τον ΣΥΡΙΖΑ, ώστε να έχει ελπίδα να επικρατήσει στις εκλογές. Με λίγα λόγια, πολύς πλέον κόσμος είναι οργισμένος με τη ΝΔ, αλλά δεν έχει επιλέξει τον ΣΥΡΙΖΑ.
Τώρα, το γιατί και το πώς οι δημοσκοπήσεις δείχνουν μια ιδεατή εικόνα για τη ΝΔ και τον Κυριάκο Μητσοτάκη, προφανώς ξεφεύγει από την στατιστική και την ανάλυση και υπεισέρχεται σε παράγοντες που έχουν να κάνουν με την επιχειρηματική ανάπτυξη των εταιρειών που κάνουν τις μετρήσεις.
Εξάλλου μπορεί στις πρόσφατες εκλογές του 2019 να επιβεβαιώθηκαν οι προβλέψεις τους, αυτό όμως είχε να συμβεί τελευταία φορά ουσιαστικά, από τις εκλογές του… 2010.
Σε απόλυτο “κουβά” έπεσαν στις εκλογές του 2012 (δεν βρήκαν καν τον… 2ο), καθώς και το 2015 τόσο στις βουλευτικές εκλογές, όσο και στο απόλυτο βατερλό τους, στο δημοψήφισμα.
Φυσικά υπάρχει πάντα ανοικτό το ενδεχόμενο, στην περίπτωση που προκηρυχθούν εκλογές, να ξεκινήσει η προεκλογική εκστρατεία με μετρήσεις διαφοράς 15 – 17 μονάδων (για να δοθεί και ένα κλίμα) να πάμε στις 10 μονάδες κάπου στα μέσα στης προεκλογικής περιόδου, και 2 μέρες πριν τις εκλογές να καταγραφεί στα… μουλωχτά μια διαφορά 6 – 7 μονάδων, οπότε με το +-3% να έχουν οι εταιρείες δημοσκοπήσεων τα νώτα τους καλυμμένα.
Τώρα θα μου πείτε βέβαια, μπορεί πολλοί απ’ αυτούς που καταγράφονται στην παραπάνω τάση, την μέρα των εκλογών να πάνε για μπάνιο. Μπορεί. Μπορεί όμως και να ΜΗΝ πάνε.
