Νέα Ιωνία – Βούλα Αραμπατζόγλου Τουζοπούλου: Κατοχικοί χειμώνες στη Νέα Ιωνία
Γράφει, η Βούλα Αραμπατζόγλου – Τουζοπούλου, χημικός Πανεπιστήμιου Αθηνών – Δυο μικρές αληθινές ιστορίες από τα βιβλία μου. Στην κατοχή οι Ιωνιώτες για να ζεστάνουν τον χειμώνα τα σπίτια τους πήγαιναν παράνομα στα γειτονικά δάση και μάζευαν ξύλα.
Οι δύο ιστορίες είναι από διαφορετικές οικογένειες και περιγράφουν ιδιαίτερα περιστατικά κατά την συγκομιδή των ξύλων. Το πρώτο περιστατικό έχει τραγική κατάληξη. Στο δεύτερο η κατάληξη είναι τραγελαφική.
Πρώτη ιστορία, από το βιβλίο «Ανατολή εξ Ανατολών»
Τις πληροφορίες έδωσε η Ιωνιώτισσα Ελένη Παυλίδου. Έναν χειμώνα η μικρή τότε Ελένη μαζί με την μητέρα της Σταματία και τον αδελφό της πήγαν στο Τατόι για να μαζέψουν ξύλα:
«Τον χειμώνα το σώμα της οικογένειας διερράγη από την κακιά μοίρα, αφού μόνο αυτή θα μπορούσε να καταλύσει την συνοχή της.
Γύρισαν από την επαρχία στο σπίτι τους στον Περισσό και επιδόθηκαν και πάλι στην αναζήτηση του επιούσιου. Μέσα στις αναζητήσεις ήταν και η συλλογή ξύλων από το Τατόι, για θέρμανση και μαγείρεμα στην εστία του σπιτιού τους.
Πήγαν με τα πόδια η μάνα, ο γιος και η μικρότερη κόρη. Μαζί τους πήραν τσουβάλια για να βάζουν μέσα τα ξύλα και καρότσι για να τα μεταφέρουν. Καθώς όμως μάζευαν τα ξύλα ο γιος πάτησε μια νάρκη από αυτές, που άφησε η ασυνειδησία και σκληρότητα των Γερμανών κατακτητών.
Το άτυχο κορμάκι των δεκαέξι χρόνων τινάχτηκε και σωριάστηκε άψυχο στο έδαφος, μπροστά στα μάτια της μάνας και της αδελφής. Το ξάφνιασμα και ο τρόμος ανακατεύθηκαν με την οδύνη και την απόγνωση. Ήταν μόνες τους μέσα στην ερημιά και μακριά από το σπίτι τους. Μια ζεστή πληγή στην ψυχή τους αιμορραγούσε, αλλά βοήθεια μόνο ο εαυτός τους μπορούσε να προσφέρει.
Αυτά είναι τα άγρια παιχνίδια της τύχης. Χρόνια πριν ή Σταματία στην προκυμαία της Σμύρνης κρατούσε από το φουστάνι την μάνα της και την παρακολουθούσε με τρόμο να θρηνεί για το χυμένο μάτι του γιου της και για τον άντρα της που βίαια απομακρυνόταν για πάντα από κοντά τους. Και όμως εκείνη η μάνα έστεκε όρθια, γιατί δεν γινόταν να κάνει αλλιώς. Βρήκε δυνάμεις άγνωστές της για να τους βγάλει από το αδιέξοδο.
Έρχονται στιγμές που ο άνθρωπος βρίσκει τεράστιο σθένος, σε ασυνειδητοποίητες καταστάσεις, που δεν χωράει ο νους του. Το σώμα πειθαρχεί σε μία λογική απύθμενη και διάτρητη, από όπου οι σκέψεις δεν μπορούν να σταθούν. Γλιστρούν και φεύγουν. Ο πανικός με την ψυχραιμία αλληλοσυνεργάζονται σαν να έχουν συγγένεια και υπαγορεύουν σπασμωδικές, ακραίες αλλά αναγκαίες ενέργειες.
Σηκώνει η μάνα στο Τατόι το άψυχο σώμα του παιδιού της και η κόρη βοηθά να το βάλουν σε τσουβάλι, που είχαν για τα ξύλα. Μετά το τοποθετούν στο καρότσι και παίρνουν τον δρόμο της επιστροφής. Σκηνή τραγική στα όρια του παραλογισμού. Δύο φιγούρες, μια γυναικεία και μια κοριτσίστικη, ανθρώπινες σκιές, λυγισμένες σαν καλάμια από τον πόνο, σπρώχνουν στους μακρινούς έρημους δρόμους ένα καρότσι, με φορτίο το λατρεμένο κορμί του μοναχογιού, μακάβρια συγκομιδή του χάρου».
Δεύτερη ιστορία από το βιβλίο «Ριπές ανέμου»
Τις πληροφορίες έδωσε ο Ιωνιώτης Σεραφείμ Τσάκωνας. Πατέρας του Σεραφείμ ήταν ο Βασίλης και ήταν σουβατζής στο επάγγελμα, αλλά ήθελε το επάγγελμά του να το λέει στην καθαρεύουσα. Έλεγε δηλαδή πάντα ότι είναι «αμμοκονιαστής».
(Απόσπασμα από το διήγημα: «Ένα κουβαδάκι ελπίδα»)
Στην κατοχή ο κόσμος για να ζεσταθεί πήγαινε στα γύρω δάση και έκοβε ξύλα. Κοντινό δάσος για την οικογένεια Τσάκωνα ήταν στου Βέϊκου. Έτσι πήγε εκεί ο πατέρας, αλλά έπεσε σε ενέδρα χωροφυλάκων, οι οποίοι του ζήτησαν τα στοιχεία του:
-«Τι κάνεις εδώ; Λέγε ποιος είσαι και τι είσαι ;»
– «Λέγομαι Βασίλης Τσάκωνας και είμαι αμμοκονιαστής»
-«Α!! ώστε έτσι λοιπόν. Ομολογείς. Γρήγορα μέσα στο κρατητήριο»
Ο Βασίλης φοβισμένος πειθάρχησε πιστεύοντας ότι δεν μπορούσε να διαμαρτυρηθεί ή να αντιδράσει. Μάταια τον περίμενε με τις ώρες στο σπίτι η γυναίκα του η Δέσποινα. Κάποια στιγμή που την έφαγε η αγωνία πάει στην χωροφυλακή να ρωτήσει μήπως ήξεραν κάτι για την τύχη του άντρα της:
-«Ναι και βέβαια ξέρουμε. Μη τον περιμένετε να γυρίσει για πολύ καιρό. Τώρα τον έχουμε μέσα στο κρατητήριο»
-«Γιατί τι έκανε;»
-«Ομολόγησε ότι είναι κομουνιστής του ΕΑΜ»
-«Πότε έκανε κάτι τέτοιο και γιατί να το κάνει;» ρώτησε η Δέσποινα έκπληκτη.
-«Μόνος του μας το είπε. Είπε ότι είναι ΕΑΜοκομουνιστής»
Η Δέσποινα αγρίεψε:
-«Αμμοκονιαστής σας είπε, που σημαίνει σουβατζής. Σουβατζής δηλαδή είναι ο άνθρωπος και σεις τον κλείσατε μέσα; Αφήστε μας στην τύχη μας και στα βάσανά μας»
Έτσι με τον δυναμισμό και την μαχητικότητα που την διέκρινε σε όλη της την ζωή, ουσιαστικά τον άρπαξε οργισμένη από τα χέρια τους και γύρισαν σπίτι.
Όλα τα βιβλία της συγγραφέως υπάρχουν στο βιβλιοπωλείο «Παράγραφος»
που βρίσκεται στην πλατεία Σημηριώτη στη Νέα Ιωνία
δνση: Μεσολογγίου 63, τηλ. : 210 – 2795992
1 Comment