Ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον ρεπορτάζ για τη νομοθετική ρύθμιση που συμπεριλαμβάνεται σε σχέδιο νόμου του υπουργείου Οικονομικών, σύμφωνα με την οποία αποσύρεται το Δημόσιο από τη διεκδίκηση εκτάσεων σε εντός σχεδίου περιοχές, οι οποίες ήταν κάποτε δασικές αλλά έχουν από δεκαετίες δομηθεί, είχε χθες η «Καθημερινή» με συντάκτη τον Γιώργος Λιάλιο.
Μάλιστα στο ρεπορτάζ γίνεται συγκεκριμένη αναφορά και στη Νέα Ιωνία με το Ηράκλειο Αττικής, ενώ με μία δεύτερη ανάγνωση της κατάστασης φαίνεται ότι σε κάποιες περιπτώσεις, όπως το Άλσος Ομορφοκλησσιάς (Βέϊκου) χρειάζεται πολύ μεγάλη προσοχή κυρίως από τους Δήμους στους οποίους βρίσκεται η έκταση, προκειμένου να αποφευχθούν δυσάρεστες εκπλήξεις.
Υπενθυμίζεται ότι η περιοχή έχει ναι μεν χαρακτηριστεί δασική, αλλά με δικαιώματα ιδιοκτησίας στους κληρονόμους Βέϊκου.
Όπως φαίνεται, με την εφαρμογή του κτηματολογίου υπήρξαν περιπτώσεις όπου οικοδομήσιμες περιοχές εδώ και πολλά χρόνια εμφανίζονται να βρίσκονται σε, χαρακτηρισμένες περιοχές ως δασικές, από τις αρμόδιες δασικές υπηρεσίες.
Όπως αναφέρει το ρεπορτάζ «Μέχρι το 2013, λοιπόν, οι δασικές υπηρεσίες όφειλαν να δηλώσουν ως δημόσιες στο κτηματολόγιο τις εκτάσεις που στον δασικό χάρτη εμφανίζονταν ως δασικές, ακόμη κι αν με τα χρόνια αυτές είχαν αλλάξει άρδην χαρακτήρα».
Τα τελευταία χρόνια, με την τελευταία γενιά κτηματογράφησης, ήταν η σειρά των ιδιοκτητών των ακινήτων να προχωρήσουν στις δικές τους δηλώσεις. Και εκεί ακριβώς, υπήρξε η «αλληλοεπικάλυψη» των δηλώσεων.
Η εφημερίδα γράφει ότι «Πολλές τέτοιες περιπτώσεις ήρθαν στο φως τα προηγούμενα χρόνια: για παράδειγμα, η περιοχή Αλσούπολης και τμήμα του Περισσού στη Νέα Ιωνία, τμήματα του Γαλατσίου, του Αγίου Στεφάνου, του Ψυχικού, του Νέου Ηρακλείου (σ.σ. Ηρακλείου Αττικής), του Περιστερίου».
Η.. λεπτομέρεια βρίσκεται στη φράση «ακόμη κι αν με τα χρόνια αυτές είχαν αλλάξει άρδην χαρακτήρα», δηλαδή μιλάμε για περιπτώσεις όπου έχουν οικοδομηθεί εδώ και δεκαετίες όπως και όλες οι άλλες περιοχές και δεν υπάρχει ίχνος πλέον δασικής έκτασης.
Ωστόσο, στο λεκανοπέδιο, αλλά και σε όμορες περιοχές μας, όπως το Γαλάτσι, η Νέα Ιωνία, το Ηράκλειο Αττικής, υπάρχουν εκτάσεις που έχουν τελεσιδικήσει ως ιδιωτικές αλλά παράλληλα έχουν ξεκάθαρα ακόμη και σήμερα δασικό χαρακτήρα.
Κλασσική περίπτωση το Άλσος Ομορφοκλησσιάς (Βέϊκου), του οποίου το μεγαλύτερο κομμάτι βρίσκεται στο Γαλάτσι, αλλά ένα σημαντικό μέρος του ανήκει και στη Νέα Ιωνία (φωτογραφία κάτω).
Επίσης άγνωστο είναι εάν αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει κατά κάποιο τρόπο και το –ιδιωτικό μέχρι πρόσφατα- Κτήμα Φιξ (φωτογραφία κάτω). Ωστόσο, ευτυχώς σ’ αυτήν την περίπτωση ο Δήμος Ηρακλείου απέκτησε την κυριότητα του κτήματος πολύ πρόσφατα, προχωρώντας σε απαλλοτρίωση.
Όποτε είναι κατανοητό, ότι χρειάζεται εξαιρετική προσοχή, έτσι ώστε να μην δούμε ξαφνικά να ξεφυτρώνουν οικοδομές και ακίνητα σε πραγματικά δασικές ή αναδασωτέες εκτάσεις.
Ακολουθεί το ρεπορτάζ της «Καθημερινής»:
Αποσύρεται το Δημόσιο από τη διεκδίκηση εκτάσεων σε εντός σχεδίου περιοχές, οι οποίες ήταν κάποτε δασικές αλλά έχουν από δεκαετίες δομηθεί. Αυτό προβλέπει νομοθετική ρύθμιση που συμπεριλαμβάνεται σε σχέδιο νόμου του υπουργείου Οικονομικών.
Το πρόβλημα ήταν ιδιαίτερα μεγάλο στην Αττική, όπου κατά καιρούς το Δημόσιο έχει «δηλώσει» στο κτηματολόγιο ολόκληρες γειτονιές, οδηγώντας περί τους 20.000 ιδιοκτήτες με νόμιμους τίτλους στις επιτροπές αντιρρήσεων ή και στα δικαστήρια.
Το χρονικό
Η ρύθμιση περιλαμβάνεται σε σχέδιο νόμου που αναρτήθηκε χθες στο Οpengov.gr και αφορά την εξαγορά καταπατημένων δημόσιων εκτάσεων. Οπως αναφέρει, το Δημόσιο δεν θα ασκεί αγωγές διεκδίκησης για ακίνητα σε εκτάσεις εντός σχεδίου πόλης ή οικισμού, τα οποία ήταν κάποτε δασικά.
Η υπόθεση αυτή ανάγεται στο 2013, όταν το Δημόσιο (με τον νόμο 4164) αποφάσισε ότι δεν μπορούν να υπάρχουν δάση ή δασικές εκτάσεις μέσα σε πόλεις ή οικισμούς (για την ακρίβεια, να εμπίπτουν εκτάσεις με δένδρα στη δασική νομοθεσία).
Στη συνέχεια, με ακόμη δύο νόμους (4280/14 και 4685/20) το υπουργείο Περιβάλλοντος επέκτεινε την εξαίρεση αυτή, συμπεριλαμβάνοντας και εκτάσεις βιομηχανικών ή βιοτεχνικών εγκαταστάσεων, που είχαν λάβει κάποιο πληροφοριακού χαρακτήρα έγγραφο (όχι πράξη χαρακτηρισμού, όπως απαιτούσε η νομοθεσία).
Μέχρι το 2013, λοιπόν, οι δασικές υπηρεσίες όφειλαν να δηλώσουν ως δημόσιες στο κτηματολόγιο τις εκτάσεις που στον δασικό χάρτη εμφανίζονταν ως δασικές, ακόμη κι αν με τα χρόνια αυτές είχαν αλλάξει άρδην χαρακτήρα.
Μετά το 2013 οι δασικές υπηρεσίες δεν δήλωναν μεν τις εκτάσεις στον δασικό χάρτη, έστελναν όμως έγγραφο στο υπουργείο Οικονομικών ότι πρέπει να δηλώσει τις συγκεκριμένες εκτάσεις στο κτηματολόγιο, καθώς ως κάποτε δασικές ήταν και δημόσιες. Σχεδόν στο σύνολο των περιπτώσεων επρόκειτο για περιοχές τις οποίες οι δασικές υπηρεσίες ουδέποτε είχαν αποπειραθεί να διεκδικήσουν.
Ειδικά στην Αττική, σε πολλές περιπτώσεις ο χαρακτηρισμός οφειλόταν σε μια (πολύ διασταλτική) απόφαση του 1934, η οποία κήρυσσε αναδασωτέα όλη την εκτός σχεδίου περιοχή της Αττικής, πλην των γεωργικών εκτάσεων.
«Οι εν λόγω εκτάσεις έχουν περιέλθει στη διαχειριστική αρμοδιότητα του υπουργείου Οικονομικών με πρωτόκολλα παράδοσης παραλαβής (σ.σ. από τις δασικές υπηρεσίες). Επειδή όμως τα πρωτόκολλα συνοδεύονταν μόνο από στοιχεία εδαφικού εντοπισμού, κατά την υποβολή δηλώσεων και ενστάσεων σύμφωνα με την κτηματολογική διαδικασία, οι κτηματικές υπηρεσίες δεν έχουν επαρκή στοιχεία για τα ακίνητα αυτά και επομένως δεν υπάρχουν βάσιμες ελπίδες δικαίωσης των θέσεων του ελληνικού Δημοσίου. Σημειωτέον, ότι στα εν λόγω ακίνητα υπάρχουν κυρίως δομημένες επιφάνειες και δη πολυκατοικίες», αναφέρει η αιτιολογική έκθεση. «Σταθμίζοντας όλα τα ανωτέρω ο νομοθέτης, καθώς και την αναστάτωση που προκαλείται και θα συνεχίσει να προκαλείται στην κοινωνική και οικονομική ζωή εκ των εν πολλοίς ανυποστήρικτων ενστάσεων και αγωγών του Δημοσίου, επιλέγει εις το εξής να απέχει από την άσκηση αγωγών». Η ρύθμιση εφαρμόζεται και για τα ανταλλάξιμα ακίνητα.
Σύμφωνα με τη ρύθμιση, για να απέχει το Δημόσιο από τη διεκδίκηση μιας έκτασης αρκεί κάποιος ιδιώτης να έχει καταγραφεί ως ιδιοκτήτης του ακινήτου στις πρώτες κτηματολογικές εγγραφές και να μην του έχει κοινοποιηθεί πρωτόκολλο διοικητικής αποβολής.
Από τη ρύθμιση εξαιρούνται δύο κατηγορίες ακινήτων της ίδιας κατηγορίας, εκείνες για τις οποίες «προβάλλονται ιδιοκτησιακά δικαιώματα από το Δημόσιο από άλλη αιτία» και, αυτονόητα, όσα αποτελούν κοινόχρηστους χώρους, πάρκα ή άλση.
Οι περιοχές
Το πρόβλημα της διεκδίκησης μεγάλων άλλοτε δασικών εκτάσεων από το κτηματολόγιο ήρθε στην επιφάνεια στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας, όταν κτηματογραφούνταν οι αστικές περιοχές όλης της χώρας και επανήλθε μετά το 2018 με την τελευταία γενιά κτηματογράφησης.
Πολλές τέτοιες περιπτώσεις ήρθαν στο φως τα προηγούμενα χρόνια: για παράδειγμα, η περιοχή Αλσούπολης και τμήμα του Περισσού στη Νέα Ιωνία, τμήματα του Γαλατσίου, του Αγίου Στεφάνου, του Ψυχικού, του Νέου Ηρακλείου, του Περιστερίου.
Αρκετές περιπτώσεις καταγράφηκαν και εκτός Αττικής, όπως λ.χ. στη Χαλκιδική. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι υποθέσεις αυτές λύνονταν με «α λα καρτ» νομοθετικές ρυθμίσεις.
