Βιβλίο Αφροδίτη Δημοπούλου : Gaël Faye “Μικρή πατρίδα”
Μικρή πατρίδα
Gaël Faye
μετ.: Γιάννης Στρίγκος
εκδ.: Πατάκης, 259 σελ.
ISBΝ: 978-960-16-7587-9
Ο πόλεμος και το τέλος της αθωότητας
Ο Γκαμπριέλ, από πατέρα Γάλλο και μητέρα από τη Ρουάντα, μεγαλώνει τη δεκαετία του 1990 σε μια όμορφη και προνομιούχα γειτονιά της Μπουζουμπούρα, πρωτεύουσας του Μπουρούντι.
Οι συνθήκες στις οποίες ζει είναι σαφώς προνομιακές σε σύγκριση με αυτές των ντόπιων, καθώς θεωρείται Γάλλος υπήκοος. Στην όμορφη γειτονιά του κάνει παρέα με παιδιά της τάξης του, παιδιά μεικτών γάμων, διπλωματών ή επιχειρηματιών. Η καθημερινότητά τους είναι γεμάτη ανέμελο παιχνίδι, σκανταλιές και όμορφες στιγμές που ενισχύουν τους δεσμούς ανάμεσα στα παιδιά.
Ώσπου όλα αυτά θα τελειώσουν βίαια, όταν ο πόλεμος ανάμεσα στους Χούτου και τους Τούτσι στη γειτονική Ρουάντα, θα επηρεάσει άμεσα και το Μπουρούντι και θα εξαφανίσει σε λίγες μέρες όσα ο Γκαμπριέλ θεωρούσε δεδομένα. Ο μικρός του “παράδεισος” έχει καταστραφεί ανεπανόρθωτα και η παιδική του ηλικία φτάνει σε ένα βίαιο τέλος.
Ο συγγραφέας και ράπερ Gaël Faye γνωρίζει πολύ καλά το θέμα για το οποίο γράφει. Γεννημένος το 1982 στο Μπουρούντι, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την πατρίδα του το 1994 με το ξέσπασμα του εμφυλίου. Άρχισε πολύ νωρίς να ασχολείται με τη μουσική και σήμερα θεωρείται ένας πολύ επιτυχημένος μουσικός στη Γαλλία.
Το 2016 γράφει το μυθιστόρημα “Μικρή πατρίδα”, με πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία, και αποσπά το βραβείο Goncourt des lycéens κάνοντας τους κριτικούς να μιλήσουν για μια πολύ σπουδαία νέα λογοτεχνική φωνή.
Το μυθιστόρημα αφηγείται την ιστορία μια πρόωρης και βίαιης ενηλικίωσης σε μια χώρα που από τη μια στιγμή στην άλλη μετατρέπεται από ειδυλλιακό μέρος στο κέντρο της κόλασης. Ο συγγραφέας παρουσιάζει τη σταδιακή κατάρρευση του μικρού παραδείσου του Γκαμπριέλ.
Ο φαινομενικά ευτυχισμένος γάμος των γονιών του διαλύεται, καθώς οι διαφορές τους γίνονται αγεφύρωτες από ένα σημείο και έπειτα. Όσο ο πατέρας του επιμένει να βλέπει, με την οπτική ματιά του προνομιούχου Γάλλου, τις ομορφιές και τα οφέλη του Μπουρούντι [“Κοίτα γύρω σου. Αυτά τα βουνά, τις λίμνες, τη φύση. Ζούμε σε ωραία σπίτια, έχουμε υπηρετικό προσωπικό, χώρο για τα παιδιά, καλό κλίμα, οι δουλειές μας δεν πάνε κι άσχημα” (σελ. 32)] , τόσο η μητέρα προσπαθεί να τον κάνει να δει πέρα από την προνομιούχα ζωή του:
“Εσύ λέγε ό,τι θες, αλλά εγώ γνωρίζω την άλλη όψη του νομίσματος. Εκεί που εσύ βλέπεις ειδυλλιακούς λόφους, εγώ γνωρίζω την φτώχεια των ανθρώπων που ζουν εκεί. Εκεί που εσύ θαυμάζεις τις όμορφες λίμνες, εγώ αναπνέω το μεθάνιο που αναπαύεται κάτω απ’ τα νερά τους” (σελ. 32).
Και όταν φτάσει η στιγμή που η κατάσταση δεν αντέχεται άλλο, η μητέρα θα εγκαταλείψει τη συζυγική εστία και θα αναγκάσει τον Γκαμπριέλ να συνειδητοποιήσει για πρώτη φορά ότι όσα θεωρούμε δεδομένα στη ζωή μπορούν πολύ γρήγορα να χαθούν.
Πολύ σύντομα το αγόρι, καθώς και όλη η χώρα, θα βιώσει μια ακόμα χειρότερη κατάσταση. Στη γειτονική Ρουάντα, στη χώρα που βρίσκεται μέρος της οικογένειας της μητέρας του, ο εμφύλιος έχει ξεσπάσει και μια άνευ προηγουμένου σφαγή των Τούτσι λαμβάνει χώρα. Η μητέρα του πηγαίνει εκεί για να βοηθήσει τους συγγενείς της και επιστρέφει περπατώντας, ρακένδυτη και μισότρελη, αφού πρώτα έχει θάψει τα απομεινάρια των αγαπημένων της προσώπων.
Στο Μπουρούντι, το μίσος θεριεύει, οι Χούτου και οι Τούτσι ετοιμάζονται να έρθουν αντιμέτωποι, η παιδική συντροφιά μετατρέπεται σε εφηβική συμμορία οπλισμένη με μαχαίρια, όπλα και μίσος και ο Γκαμπριέλ, που δεν θέλει να διαλέξει στρατόπεδο, που δεν θέλει να αποχωριστεί την ευτυχισμένη άγνοια της παιδικής ηλικίας, καλείται να πάρει σκληρές αποφάσεις. Η εποχή της αθωότητας έχει μόλις τελειώσει.
Το μυθιστόρημα του Gaël Faye είναι γεμάτο εικόνες, μυρωδιές και αισθήματα. Από τη μια το όμορφα τοπία, η μυρωδιά των ώριμων φρούτων και η απόλυτη ευτυχία του παιδικού παιχνιδιού και από την άλλη εικόνες σφαγής, η μυρωδιά του αίματος και η απόλυτη απελπισία του πολέμου.
Είναι ένα μυθιστόρημα σκληρό και ειλικρινές, δωσμένο μέσα από τα μάτια του ενήλικου αφηγητή, αλλά τα συναισθήματα του παιδιού που υπήρξε. Είναι δυνατό και σοκαριστικό, καθώς δείχνει το πως ο πόλεμος και τα συμφέροντα μπορούν να καταστρέψουν τη ζωή, την ευτυχία, την ύπαρξη από τη μία στιγμή στην άλλη. Και είναι, δυστυχώς, πάντα επίκαιρο.
Δείτε και εδώ
1 σχόλιο